Met bijna 60 deelnemende monumenten, 55 activiteiten en maar liefst zeven routes om mee op pad te gaan, konden de bezoekers van Open Monumentendag Rotterdam de monumentale kant van de Maasstad in volle glorie ervaren. Van noord tot zuid ging iedereen begeleid of zelfstandig op pad. Opvallend – maar niet toevallig – was de grote diversiteit aan bezoekers, iets waar het OMD Rotterdam-team bewust aan werkt. Met dit jaar ‘inclusiviteit’ als landelijke focus, koos Rotterdam voor het thema ‘het Rotterdamse koloniale en slavernijverleden’. Daarmee voegt OMD Rotterdam de daad bij het veel gebezigde woord.

Rotterdamse koloniale en slavernijverleden
Na dit weekend zullen veel meer Rotterdammers en bezoekers de Maasstad kennen als de monumentale stad die het óók is. Een stad die zich in reactie op vele historische gebeurtenissen ontwikkelde tot de stad die het nu is. Dit jaar stond tijdens het tweedaagse evenement het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam centraal. Projectleider Anouk Estourgie: “Maar liefst één op de acht Rotterdammers heeft een directe link met het koloniale en slavernijverleden, maar veel Rotterdammers weten dat niet. Uit onderzoek blijkt dat er – ondanks het bombardement op de stad – wel degelijk nog sporen van dit verleden aanwezig zijn. Een aantal van die sporen namen wij op in de nieuwe route ‘Kolonialisme en Slavernij’.” Honderden bezoekers ontdekten deze sporen zaterdag en zondag, begeleid door een gids of zelfstandig met de nieuwe en gratis te downloaden routekaart.

Langs verleden varen vanaf Veerhuis
Op vrijdag 10 september opende het evenement bij Het Veerhuis (1917) in Schiemond, waar na renovatie een nieuwe nieuwe culturele bestemming wacht. Hier namen honderden werknemers van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM) dagelijks de veerboot richting het RDM-terrein aan de zuidoever. De Dockyard V – een historisch RDM-stoomschip – nam genodigden mee langs een stukje van de nieuwe OMD-route ‘Kolonialisme en Slavernij’. Zo waren het Slavernijmonument Rotterdam aan de Lloydkade en het Wereldmuseum aan de Willemskade te zien. Peggy Wijntuin, initiator van het slavernijmonument, was daarbij aanwezig, net als Albertine Duin-Van Lynden (bekend van Prospektor/VPRO podcastserie ‘De plantage van onze voorouders’). Beide dames vertelden dit jaar hun persoonlijke verhaal bij een specifieke monumentale plek in de stad, in aansluiting op het thema. Om die reden was bovendien het OMD-team uit Paramaribo te gast, waarmee OMD Rotterdam nauw samenwerkte. Twee video’s – geproduceerd in samenwerking met OPEN Rotterdam – toonden de route ‘Kolonialisme en Slavernij’ in Rotterdam en de route die in Paramaribo werd afgelegd voordat de handelswaren de Rotterdamse havens bereikten. Simpelweg door te informeren over dit verleden en verschillende mensen een podium te geven, worden verschillende geluiden hoorbaar en verschillende Rotterdamse geschiedenissen zichtbaar.

Inclusiviteit: geen thema, maar een constant streven

Andere OMD Rotterdam hoogtepunten
Naast de thematische activiteiten en monumenten zijn er elk jaar een aantal publiekstrekkers aan te wijzen. Koningshavenbrug ‘De Hef’ was ook dit jaar weer – na een jaar afwezigheid – in een mum van tijd volgeboekt. De spoorweghefbrug uit 1927 blijft voor velen indrukwekkend en met name natuurlijk het uitzicht van bovenaf. Studio de Bakkerij maakte een theatrale rondleiding door Van Nelle die populair was bij kinderen, hun ouders én…oud-werknemer Bert de Vries! Hij werkte 30 jaar bij Van Nelle, was de allerlaatste werknemer en deed er naar eigen zeggen de deur dicht. Met zijn weetjes wist hij de kinderen en acteurs ook nog wat bij te brengen. Nieuwe deelnemers als Villa van Waning (die op zaterdag het monumentenschildje kreeg) en het Batavierhuis konden op veel bezoek rekenen. Maar ook bij ‘gouwe ouwe’ liep het lekker door.

Jeroen Lavèn (Kunstinstituut Melly):
“Wij hebben ervan genoten. Nieuwe publiek, bekend publiek en mensen die zomaar voorbij lopen en de vlag van Open Monumentendag zagen hangen en benieuwd waren.”

Martine Verduyn (Begraafplaats Hillegersberg en Hillegondakerk):
“We hebben een geweldig weekend gehad, en wat een bof met het weer. Uiteindelijk hebben we wel 250 bezoekers gehad, zo leuk.”