Het schoolgebouw aan de Dirk Smitsstraat 76 werd gebouwd omstreeks 1877 en in 1910 uitgebreid met een tweede verdieping. Het is een van de oudste nog bestaande schoolgebouwen in Rotterdam. Het monumentaal ogende gebouw was na de bouw een van de eerste scholen in de destijds nog jonge wijk Rubroek. Generaties kinderen genoten hier hun basisonderwijs. In de jaren negentig van de vorige eeuw kwam het gebouw in bezit van Nivon Rotterdam, een vereniging voor activiteiten rond cultuur en natuur. De voormalige klaslokalen worden zo gebruikt voor activiteiten die nog steeds educatief van aard zijn.
Nivon Rotterdam probeert het gebouw waar mogelijk in originele staat terug te brengen en te verduurzamen. Zo beschikt het pand nog over een monumentaal trappenhuis, zijn verlaagde plafonds in de gangen verwijderd en zijn deuren met oude panelen hersteld. De oorspronkelijke onderwijzerswoning is nu een sfeervolle barruimte voor de gebruikers en bezoekers van het pand. Kinderen krijgen hier een indruk van hoe een schoolgebouw er eind negentiende eeuw uitzag.

Rotterdams Jaar van de Vrouw
Nivon, dat in 1925 begon als Instituut voor Arbeiders Ontwikkeling (IvAO), had vanaf het begin actieve onderwijzers die in de stad lezingen en cursussen verzorgden. Onder hen bevonden zich ook vrouwen zoals Ida Sarah Heijermans en Marianne Rosaline Johanna van Dantzig.

Ida Sarah, de zus van toneelschrijver Herman Heijermans, schreef kinderboeken, werkte als redacteur voor het tijdschrift De Vrouw en werd directeur van de Industrieschool voor Meisjes, waar ze het Daltononderwijs introduceerde. Marianne van Dantzig, binnen IvAO bekend als ‘mejuffrouw Van Dantzig’, gaf zoveel lezingen en cursussen dat zij als een van de weinigen een vergoeding voor haar werk ontving. Het portret van Ida Sarah is opgenomen in de jubileumexpositie; van Van Dantzig is helaas geen beeldmateriaal beschikbaar.

Eind jaren zestig kreeg de vrouwenbeweging een impuls toen Joke Smit in een door Nivon gebruikt schooltje bij de Noordsingel haar lezing Het ongenoegen van de vrouw hield. Deze publicatie wordt beschouwd als het begin van de tweede feministische golf.

Meer over deze geschiedenis is te vinden in het jubileumboek Een nieuwen tijd tegemoet. Honderd jaar volksontwikkeling en natuurvriendenwerk in Rotterdam, 1925-2025. Het rijk geïllustreerde boek (148 pagina’s) is exclusief bij Nivon Rotterdam verkrijgbaar en kost €17,50.

Programma tijdens Open Monumentendag

• Op zaterdag en zondag worden er rondleidingen gegeven om 13.00, 14.00 en 16.00 uur. Reserveren is niet nodig. Het pand is tussen 12.00 en 17.00 uur vrij te bezoeken.

• Zaterdag en zondag om 15.00 uur: een lezing met beeldmateriaal over het ontstaan van de school en de wijk Rubroek.

• Zaterdag: informatiemarkt over de huidige activiteiten en werkgroepen van Nivon Rotterdam, zoals wandelen, bergsport, qigong, muziek, film, kunst en museumbezoeken.

• Zaterdag en zondag: in de grote zaal is de expositie 5 eeuwen wonen in Crooswijk te zien, over de rijke woongeschiedenis van de wijk – van het eerste ‘Huis te Krooswijk’ tot het hedendaagse Crooswijk.

Goed om te weten
Het pand is rolstoeltoegankelijk op de begane grond. Er is geen lift aanwezig.